Duitsland heeft problemen om aan de Nitraatrichtlijn te voldoen

Vanwege de aanhoudende overschrijding van nitraatgehalten in grondwater klagen drinkwaterbedrijven en milieuorganisaties, verenigd in het nationale “Nitratinitiative”, al jarenlang de nationale en regionale overheden aan voor het niet voldoen aan de Nitraatrichtlijn. Op 6 maart van dit jaar heeft de hoogste bestuursrechtbank geoordeeld dat de deelstaten Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen te weinig doen aan de te hoge nitraatgehalten in het stroomgebied van de Eems. Op 8 oktober oordeelde dezelfde rechtbank dat ook de nationale overheid het bestaande nitraatbeleid moet verbeteren met een Actieprogramma Nitraatrichtlijn.

Tegelijkertijd hebben Duitse boeren het bestaande nitraatbeleid eveneens tot in de hoogste bestuursrechtbank aangevochten. De rechter oordeelde op 24 oktober in hun voordeel dat de nationale aanwijzing van met nutriënten verontreinigde gebieden onrechtmatig is geweest, en dat de meetmethode om tot dergelijke gebiedsaanwijzingen te komen verbeterd moet worden.

Zowel vanuit de boeren als vanuit de drinkwaterbedrijven wordt de oproep luider om gedifferentieerder te kijken naar waar de nitraatbelasting van het grondwater vandaan komt. Boeren willen het zo juridisch mogelijk maken dat zij aan kunnen tonen dat ze het grondwater niet belasten, en op basis daarvan vrijgesteld kunnen worden van beperkingen ten aanzien van de bemesting. Drinkwaterbedrijven willen juist dat het mogelijk wordt om vervuiling op bedrijfsniveau aan te kunnen pakken.

De Europese Commissie is al in 2013 een inbreukprocedure tegen Duitsland gestart vanwege het niet naleven van de Nitraatrichtlijn. Toen in 2022 hoge boetes dreigden, heeft de Duitse regering verschillende aanpassingen in de mestwetgeving doorgevoerd, zoals een langer uitrijverbod in de winter en een uitgebreidere monitoring van mineralenbalansen.

Uiteindelijk leidde de aanwijzing van met nutriënten verontreinigde gebieden er toe dat de Europese Commissie in 2023 de inbreukprocedure beëindigde. Met de rechtspraak van 24 oktober heeft de hoogste Duitse rechter deze aanwijzing echter weer ingetrokken. Zo is de druk niet alleen vanuit de boeren en drinkwaterbedrijven hoog, maar kijkt ook de Europese Commissie mee naar wat Duitsland de komende tijd gaat doen om het nitraatprobleem op te lossen.