Broeikasgasemissiebeprijzing kan in de veehouderij effectief zijn

De landbouwsector ligt volgens het Planbureau van de Leefomgeving niet op schema voor het halen van diverse klimaatdoelen. Voor het bereiken daarvan is daarom aanvullend beleid nodig. Emissiebeprijzing is daarbij een mogelijk instrument. In de Fiscale Strategische Agenda 2024-2028 heeft het kabinet aangekondigd te willen verkennen wat het benodigde beprijzingsniveau per sector moet zijn om de klimaatdoelen voor alle klimaatsectoren voor 2030 en daarna te borgen.

Het bureau Kalavasta is gevraagd om de haalbaarheid en effecten van een broeikasgasemissieheffing dan wel emissierechtenstelsel met verhandelbare rechten voor de landbouw te onderzoeken. De onderzoekers voorzien dat met de invoering van een beprijzingssysteem vier tot zes jaar gemoeid zal zijn. Voor de veehouderij kan een heffing of rechtenstelsel goed werken. Met de introductie van een oplopende prijs voor CO2-equivalenten, nemen boeren enerzijds meer maatregelen en kiezen zij transitiepaden, maar komen er ook een toenemend aantal ongebruikte rechten op de markt van stoppers.

Om de transitiepaden economisch aantrekkelijker te maken, zouden er subsidies voor specifieke transitiepaden ingericht kunnen worden of aan marktcreatiebeleid gedaan worden, zodat de gestegen kostprijs door verduurzaming voor veehouders niet tot een slechter bedrijfsresultaat hoeft te leiden.

Alle beprijzingsstelsels kunnen het benodigde emissie-effect geven voor de doelen van 2035 en 2040 geven, maar een rechtenstelsel of emissieheffing met verhandelbare dispensatierechten beprijst een kleiner deel van de emissies tegen een hogere prijs. Omdat met een vlakke heffing geld aan de sector onttrokken wordt, is de toename van bedrijfslasten in dat geval gemiddeld groter dan bij een rechtenstelsel.

De verschillen in effecten van een beprijzingssysteem tussen de subsectoren en zelfs daarbinnen zijn groot.  Om gerichter te kunnen sturen zou een sectordifferentiatie verstandig kunnen zijn. Het is in algemenere zin van belang om een juiste balans te vinden in de beprijzing. Het meest haalbaar lijkt een pragmatische uitwerking van een beprijzingsstelsel voor de veehouderij dat het grootste en meest stuurbare deel van emissies omvat, gebouwd op een uitbreiding van bestaande registratiepraktijken op basis van activiteitendata maar met ruimte voor verdere ontwikkeling.

Meer details zijn te vinden in het rapport 'Broeikasgasemissiebeprijzing in de veehouderij en akkerbouw'.