Staatssecretaris: Nederland heeft biomassa nodig

Het kabinet had om zo'n advies gevraagd, omdat het regels wil opstellen waaraan overheden en bedrijven zich moeten houden om biomassa duurzaam toe te passen. Het advies lekte vorige week al uit, maar werd nu officieel gepresenteerd door de SER en partijen die eraan meewerkten, zoals Natuur&Milieu, vakbond FNV en werkgeversorganisatie VNO-NCW.
Conclusie in het rapport is dat biomassa 'onmisbaar is' voor het halen van klimaatdoelen, maar beter gebruikt kan worden in de bouw en chemische sector dan in de energiesector. Dat betekent dat subsidies voor biomassa voor het produceren van stroom en warmte afgebouwd moeten worden en die voor het maken van biobeton en bioplastic juist gestimuleerd, zegt de SER.
Dat is een tegenvaller voor de energiesector, die de afgelopen jaren wel heeft ingezet op biomassaverbranding met het idee dat de overheid dit steunde. Tegen die ondernemers zei Van Veldhoven dat zij kunnen rekenen op een 'betrouwbare overheid'. Ze doelde daarmee op compensatie voor bedrijven die hebben geïnvesteerd in biomassa, ook iets wat de SER adviseert.

Gepolariseerd debat
In Nederland woedt op dit moment een stevig debat over biomassa, met name over de verbranding ervan voor de opwek van energie. In het Klimaatakkoord staat dat biomassa een belangrijk onderdeel is van de energietransitie, maar veel mensen betwijfelen de CO₂-winst en willen geen grote centrale naast de deur. In Diemen, waar Vattenfall de grootste centrale van het land wil bouwen, is het protest zo hevig, dat het energieconcern de plannen voorlopig stillegt, hoewel de vergunning en subsidie al binnen zijn.
'De ene biomassa is de andere niet. We moeten van een gepolariseerd naar een genuanceerd debat', zei Van Veldhoven. 'Consistent beleid' moet ertoe leiden dat biomassa duurzaam wordt geproduceerd en zo hoogwaardig mogelijk toegepast. De SER adviseert om het woord biomassa voortaan niet meer te gebruiken, maar te spreken over biogrondstoffen.
Biomassa is een verzamelterm voor producten van organische oorsprong, zoals gebruikt hout, groente- fruit- en tuinafval en frituurvet. Van hout kun je een nieuwe tafel maken, van frituurvet zelfs diesel. 'Biogrondstoffen zijn onmisbaar in de energietransitie en naar een circulaire economie', aldus Nijpels, die een suikerbiet had meegenomen om de staatssecretaris te laten zien wat zij kan met welk onderdeel van de biet.

Duurzame productie belangrijkste criterium
Volgens de SER is het cruciaal dat de overheid garandeert dat in Nederland gebruikte biomassa duurzaam is geproduceerd, dus met oog voor goed waterbeheer, duurzaam bosbeheer en armoedebestrijding. Nederland zou de Europese richtlijnen hiervoor als basis kunnen nemen.
Het SER-advies geeft heldere antwoorden op nuttige en minder nuttige toepassing van biomassa. De chemische sector en de bouw komen als eerste in aanmerking voor de beperkte wereldwijde beschikbaarheid van biomassa. Daarna volgt zwaar wegtransport, zoals de lucht- en scheepvaart. Als laatste zou de energiesector mogen aankloppen voor het verbranden van biomassa voor het opwekken van warmte en elektriciteit.

Noot NCM
In het rapport niet uitdrukkelijk ingegaan op de rol van biomassa als producent van groen gas. Het gaat meer over de houtachtige biogrondstoffen.
De SER geeft aan het ingezette beleid te ondersteunen dat groen gas een belangrijke functie heeft ‘als sluitstuk van de energietransitie’, met andere woorden: waar verwarming economisch of praktisch niet elektrisch kan, daar heeft groen gas een functie. Ook waar gas niet als bron van energie wordt gebruikt maar als chemische grondstof is de functie onmisbaar. Met andere woorden: productie van biogas is nodig, maar de omzetting naar elektriciteit moet worden afgebouwd.

In het rapport wordt de opmerking toegevoegd dat er volgens CE Delft goede duurzame alternatieven zijn ter vervanging van aardgas die aantrekkelijker kunnen zijn dan biogas (namelijk elektrificatie, waterstof en geothermie). De ontwikkeling van deze alternatieven bepaalt of de behoefte aan biomassa voor hoge temperatuurwarmte in de toekomst toe of af zal nemen.