Symposium Mest, het bruine goud (25 juni ochtend, Den Bosch)

Aanleiding
Dierlijke mest is waardevol en cruciaal voor het realiseren van kringlooplandbouw. Mestverwerking heeft hierbij een belangrijke rol om tot betere meststoffen en lagere emissies te komen. Dat besef wordt steeds breder gedeeld en staat ook centraal in de Brabantse Uitvoeringsagenda Mest. Maar hoe kunnen we het verwaarden van mest in de praktijk handen en voeten geven? Dat is de rode draad van het symposium 'Mest, het bruine goud' 2024.

Programma
De ochtend wordt om 9.15 uur geopend door Henk Gerbers en gedeputeerde Marc Oudenhoven.  

Vervolgens neemt Jan Roefs van NCM u via zijn presentatie ‘Mestverwerking, waarom en hoe?’ mee in de stand van zaken van de mestverwerkingstechnieken.

Na het plenaire deel zullen er twee inspiratierondes zijn met verschillende deelsessies, waaraan u naar eigen keuze kunt deelnemen.

Deelsessies eerste ronde:

1 Brabant Bemest Beter
In Brabant Bemest Beter doen ondernemers in de praktijk ervaring op met het gebruik van gangbare en alternatieve meststoffen, die bijdragen aan het bevorderen van kringlooplandbouw. Tijdens de inspiratiesessie leggen Fauve Henst en Jan Theuws van ZLTO uit hoe ondernemers hiermee geholpen worden in hun bedrijfsvoering en wat tot nu toe de opgedane leerpunten zijn.

2 Grootschalige mestverwaarding op bedrijventerreinen
Nature Energy, eigendom van Shell, is de Europese marktleider in grootschalige mestvergisting. Robbert Borsboom geeft zijn visie op de rol van biogas in de internationale energietransitie, en zal vertellen over de activiteiten van Nature Energy in een aantal landen en hun ambities om hierin te groeien, onder andere in Nederland.

3 De borging van de kwaliteit van RENURE (zowel boerderijschaal als mestverwerking)
Kiwa VERIN zet in opdracht van het NCM een kwaliteitssysteem (certificering) op voor de productie van kunstmestvervangers (RENURE). Dit is een belangrijke stap voor de uiteindelijke toelating van kunstmestvervangers in Nederland, zowel voor productie op boerderijschaal (eigen gebruik) als door mestverwerkers of loonwerkers. Het kwaliteitssysteem biedt inzicht in en verantwoording van de kwaliteit en de volumestromen. Geralda Hop van Kiwa geeft een toelichting, en daarna gaan zij, Ruud Huirne (voorzitter stichting Mestafzetcontrole) en Jan Roefs (NCM), met de zaal in gesprek.

4 Precisiebemesting met NIR sensoren en taakkaarten
Deze sessie wordt verzorgd door machinefabrikant Vervaet en loonwerker Cerfontaine.
Met precisiebemesting wordt het mestgebruik in de landbouw verder geoptimaliseerd, waardoor zowel de gewasopbrengst als de milieuduurzaamheid verbeteren. Vervaet heeft hier veel ervaring via nabij-infraroodsensoren (NIR, real-time meten van de samenstelling van de mest) en taakkaarten (plaats-specifiek bemesten afhankelijk van de bodemtoestand).
Jonathan Hoekman en  Jelle Vervaet van Vervaet Machinery en loonwerker Daniël Cerfontaine nemen u mee in hun inzichten en ervaringen.

5 Wat kan ons de bodem nou schelen?
Friese melkveehouder Pieter van der Valk vindt dat de landbouwbodem meer is dan alleen een substraat voor voedselproductie, het is de enige plek waar de echte recycling plaatsvindt. Wat is de positie van de boer en waarom is het juist nu cruciaal om erover na te denken? Hij vertelt over de rol van regionale Agricycling coöperaties in een kringloopsamenleving.

6 Emissies verlagen en biogasproductie verhogen via biologisch aanzuren
Biologisch aanzuren is een bekend en veel toegepast en natuurlijk proces; voorbeelden zijn het inkuilen van mais of het maken van zuurkool.
Het toevoegen van kleine hoeveelheden suikerhoudende producten (melasse in dit geval), zorgt ervoor dat de pH van de mest daalt en dat emissies van o.a. methaan, vluchtige vetzuren en ammoniak worden stopgezet. Als deze geconserveerde mest vervolgens wordt verwerkt in een mestvergister, dan geeft dat hogere opbrengsten van biogas en kunstmestvervangers. Mogelijk is ook het methaangehalte in de biogas hoger. Biologisch aanzuren kan bovendien snel worden toegepast in bestaande stallen zonder dat het grote investeringen vergt.
De HAS heeft experimenten op een melkveehouderijbedrijf uitgevoerd, op zowel pilot- als demo-schaal, met opvallend positieve resultaten. De stap is nu om dit op echte praktijkschaal toe te passen, en hiervoor zijn er plannen om ervaringen op te doen op drie locaties in Nederland op melkveebedrijven en mogelijk een varkensbedrijf. Jan Meiresonne en Rob Bakker van HAS Green Academy geven een toelichting.


Deelsessies tweede ronde:

1 Bemest op z’n Best
Het doel van het project Bemest op z’n Best is om in de praktijk de ammoniakemissie bij toediening van mest op het land te halveren. Hieraan werkt het project samen met loonwerkers, machinebouwers en boeren.
Dit doet Bemest op z’n Best op twee manieren:
Door de huidige praktijk te verbeteren. Pas de juiste machine op de juiste plek toe en let op een goede uitvoering (netjes werken). Dat betaalt zich direct terug.
Door innovatie. Momenteel worden fabrikanten met ruim 10 innovaties ondersteund via onderzoek en innovatie.
Koos Verloop van Wageningen Research en Herman Krebbers van Delphy verzorgen deze sessie

Netjes of slordig bemesten is een enorm verschil, zowel voor de bemestende waarde van de mest als voor de ammoniakuitstoot.

2 Monomestvergisting en stikstof strippen op de boerderij
Stroom of groen gas en RENURE uit verse mest produceren op de boerderij; het is mogelijk via een geautomatiseerd proces en zonder transport van mest of andere afvalstromen. Lagere emissies van broeikasgassen en ammoniak, betere benutting van nutriënten op de boerderij en lagere mestafzetkosten zijn de voordelen van monomestvergisting in combinatie met stikstof strippen. Klaas Vanhee  van leverancier Biolectric en Sietze Draaijer van Referm leggen uit dat dit interessant is vanaf 100 melkkoeien of een vergelijkbare mesthoeveelheid (3000 m³) bij varkens- of kalverhouders.

3 Digestaat, hoe verwaard je dat?
Arjan Prinsen is melkveehouder en bedrijfsleider bij Groot Zevert Mestvergisting. Hij is de initiator van de Kunstmestvrije Achterhoek en heeft heel veel ervaring met innovaties in mestverwerking en met de toepassing van de meststoffen in de praktijk. Zo zijn er in de Kunstmestvrije Achterhoek nieuwe verwerkingstechnieken ontwikkeld, maar ook een zodenbemester die 60% minder ammoniakemissie geeft. Arjan zal vertellen over wat er komt kijken bij het grootschalig processen en verwaarden van digestaat. En hoe dit past bij kringlooplandbouw en het sluiten van regionale kringlopen? Een verhaal dat antwoord geeft op praktische vragen van veehouders, akkerbouwers, mestbewerkers, waterschappen en beleidsmakers.

4 PPS BAAT: vernieuwde bemestingsadviezen voor de akkerbouw
De huidige bemestingsadviezen zijn al zo’n vijftig jaar oud. In de PPS BAAT (BemestingsAdviezen Akkerbouw Toekomstgericht) worden nieuwe bemestingsadviezen ontwikkeld voor de akkerbouw op basis van de laatste kennis, met aandacht voor gewas, bodem en maatschappelijke uitdagingen. Een onderdeel hierin is de meststofkeuzetool voor een advies van meststoffen die goed passen bij het perceel en behoefte van het gewas én die uitspoeling, vervluchting en broeikasgasemissies zoveel mogelijk beperken. In de inspiratiesessie geven Janjo de Haan van Wageningen Research en Romke Postma van NMI Agro uitleg over BAAT en gaan ze met u in gesprek over de noodzaak van nieuwe bemestingsadviezen en de keuze voor meststoffen aandacht daarbij.

5 PPS KNAP: meststoffen uit humaan en industrieel afvalwater
De nutriëntenkringloop is in Nederland nog verre van gesloten, waarbij de grootste lekken juist niet uit de landbouw zelf maar uit de afvalketens van communale (rioolzuivering) en industriële afvalketens komen. We hebben dus een uitdaging om ook die wereld circulair te maken.
In KNAP (Kringloopsluiting van Nutriënten uit Afvalwater en Proceswater) wordt een kwaliteitssysteem ontwikkeld zodat de veiligheid van deze meststoffen gegarandeerd kan worden en wordt dit toegepast bij concrete casussen.
De sessie wordt verzorgd door Kimo van Dijk van Wageningen Research.

6 Verbeteren van omgekeerde osmose in de mestverwerking
Omgekeerde osmose is een belangrijke techniek in de mestverwerking. Er wordt schoon water geproduceerd (zelfs schoner dan het water in de natuur), en het is een van de benoemde technieken om RENURE te produceren: mineralenconcentraat. Ervaringen uit de praktijk en uit recente onderzoeken laten echter zien dat hier nog veel technische verbetering mogelijk is (zie o.a. dit en dit artikel op onze website). Marrit van der Wal van de Technische Universiteit Eindhoven werkt momenteel aan een promotieonderzoek om de kosten, de efficiëntie en de effectiviteit van deze techniek te verbeteren. De gepresenteerde informatie is het resultaat van een studie bij een aantal mestverwerkers, analyses van bestaande technologieën – zowel de omgekeerde osmose zelf als de voorbehandelingen – en experimenten in het lab.
De bevindingen zijn interessant voor mestverwerkers maar ook voor bedrijven die dunne fracties van stalsystemen met scheiden van mest aan de bron tot mineralenconcentraat (RENURE) willen opwerken.

Aanmelden
Het symposium is gratis en u kunt zich aanmelden via deze link. Hier kunt u ook aangeven aan welke deelsessie u wilt deelnemen.
Locatie: Congrescentrum 1931, Oude Engelenseweg 1, 5222 AA Den Bosch
Wanneer: 25 juni 2024
     08:30 - 09:15 Ontvangst en registratie 
     09:15 - 09:30 Plenaire opening 
     09:30 - 09:50 Keynote: Mestbewerking, waarom en hoe?
     10:00 - 10:40 Inspiratieronde 1 
     10:45 - 11:00 Pauze 
     11:00 - 11:40 Inspiratieronde 2 
     11:45 - 12:00 Plenaire afsluiting 
     12:00 - 13:00 Netwerk lunch

Middag: symposium Versnellingsaanpak Emissiearme Landbouw
Na de lunch kunt u ook deelnemen aan het symposium van de Versnellingsaanpak Emissiearme Landbouw. Dit is een samenwerking tussen de twaalf provincies, de veehouderijsectoren en het ministerie van LNV. Andere organisaties als de FME, ReFerm en NCM zijn hier nauw bij betrokken.
In deze samenwerking wordt gewerkt aan perspectief voor de boer van de toekomst via kansrijke technische oplossingen; oplossingen die bijdragen aan het verminderen van de emissies vanuit de landbouw naar het milieu (ammoniak, broeikasgassen, nitraat e.d.) én die zowel technisch, economisch, juridisch als maatschappelijk haalbaar zijn.
Dit gaat om nieuwe stalsystemen, monomestvergisting, bemesting op basis van doelsturing, vergunningen op basis van data en sensoren, financiële uitdagingen om innovaties gefinancierd te krijgen en andere aspecten, kortom: allerlei hobbels die het slagen van innovaties in de praktijk in de weg staan worden via deze samenwerking tussen overheden en bedrijfsleven genomen.
Een aantal snel toepasbare bestaande technische oplossingen worden nu ondersteund, en er zijn zogenaamde thematafels ingericht waar specifieke vraagstukken worden beetgepakt. Nieuwe innovaties zullen in een later stadium ook worden geholpen.
U moet zich hier apart voor aanmelden, dat kan via deze link.