ManuREsource 2024 benadrukt het belang van een haalbaar wettelijk kader

De mestverwerkingssector ondergaat al een evolutie
Mestverwerking behoudt een belangrijke sleutelrol in het oplossen van milieuverontreiniging door nitraten uit de landbouwsector. Tijdens de plenaire sessies bij de opening van het congres op 20 maart lichtten stakeholders hun bezorgdheden toe: er is nood aan een haalbaar wettelijk kader dat meer focust op hoe men de doelstellingen kan behalen i.p.v. de doelstellingen zelf. Mestverwerking kan mest immers opwaarderen tot een gewilde grondstof voor de productie van groene energie en duurzame kunstmeststof alternatieven, als de wet dit toelaat. Naast de goede vertegenwoordiging van Vlaanderen (Boerenbond) en Nederland (LTO, Regieorgaan en Agrifirm Group), werden we ook uitgebreid geïnformeerd over de situatie in Catalonië.

Door de grote klimaatveranderingen staat de sector meer onder druk dan ooit; dit is te merken aan de vele protesten, die zelfs tot in het Europese parlement voor opschudding zorgden. Tijdens de plenaire sessies focusten enkele sprekers zich op het vergisten van mest, waardoor energie en digestaat gewonnen worden als waardevolle meststof. Toch werd benadrukt dat er een combinatie van verschillende technologieën nodig is om de sector verder  te ondersteunen.

De Europese Commissie zal zich over RENURE buigen
RENURE-meststoffen, herwonnen stikstofmeststoffen uit dierlijke mest, hebben gelijkaardige eigenschappen als kunstmest. Echter, in het huidige wettelijke kader vallen ze onder dierlijke mest, waardoor ze in nitraatgevoelige zones onder de bemestingsnorm moeten worden afgezet en in concurrentie treden met een overschot aan dierlijke mest. Hierdoor kunnen RENURE-meststoffen de synthetische kunstmeststoffen, die boven deze norm mogen worden afgezet, niet vervangen. Het beperkte gebruik van RENURE verhindert de transitie naar duurzame landbouw binnen Europa. Er is een dringende nood om de RENURE-meststoffen te laten erkennen als kunstmeststoffen door de Europese Commissie.

Reeds in 2020 kwamen vanuit de Europese Commissie RENURE-criteria waaraan meststoffen moeten voldoen om het RENURE-statuut te ontvangen. Toch blijft het wachten op een wettelijk kader en de implementatie van deze meststoffen. Relevant blijft het zeker, want in 2024 evalueert de Europese Commissie de werking van de Nitraatrichtlijn. Hierbij komt de implementatie van RENURE aan bod. Tijdens een plenaire sessie lichtte Jeanne De Jaegher (Europese Commissie DG Environment) ons in over de Nitraatrichtlijn en het Europese nutriëntenbeleid: “De commissie ondersteunt het hergebruik en de terugwinning van nutriënten uit organische afvalstromen als meststoffen.” Ze haalde het belang van de richtlijn aan voor het beschermen van de omgeving tegen dumpen van meststoffen.

De Jaegher deelde mee dat de evaluatie maar liefst meer dan 1300 responsen ontving en dat de Europese Commissie zich verder over RENURE zal buigen bij deze evaluatie. Misschien was het een voorteken, maar op 22 maart melde de Nederlandse landbouwnieuwssite Nieuwe Oogst dat de Europese Commissie dan toch versneld aan de slag gaat met RENURE. Dit werd eveneens bevestigd door het kabinet van minister van Landbouw Jo Brouns.

Europese projecten in grote getalen aanwezig
In de Europese en nationale projecten Lex4Bio, LemnaPro, CiNURGi, Nutribudget, Fertimanure, Betere Stal Betere Mest Betere Oogst, NovaFert & FER-PLAY, Renu2Cycle, BioDEN en Eurofema onderzocht men het terugwinnen van nutriënten, de productie van biogas, het sluiten van de kringlopen, de wettelijke obstakels en drijfveren en hoe deze innovaties gekoppeld kunnen worden aan de praktijk. De onderzoekers betrokken bij deze projecten stelden hun belangrijkste resultaten en conclusies voor aan de aanwezigen in twee rondes van vier parallelle sessies. Daarnaast werden tientallen onderzoeksresultaten gepresenteerd over de drie topics van het congres (1) mest als een grondstof, (2) mest en duurzaamheid, (3) innovaties in mest en digestaat verwerking.

DG Grow doelt op energie-onafhankelijkheid met BIP
Op de tweede dag van het congres (21 maart) kwam een tweede beleidsvertegenwoordiger van de Europese Commissie, DG Grow Laure Baillargeon, spreken over het belang van de Biomethane Industrial Partnership (BIP). BIP is een Europees initiatief voor het behalen van de Europese doelstelling m.b.t. biomethaanproductie tegen 2030 en brengt relevante stakeholders samen. Hiermee wil de Europese Commissie inzetten op energie-onafhankelijkheid waarvoor hernieuwde aandacht is sinds de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Bovendien wil de Europese Commissie zo de transitie naar een circulaire economie ondersteunen.

Ook praktische installaties kwamen aan het woord
De genomineerden van de Ivan Tolpe prijs 2023 - EMA depuració (ES) met het concept ‘Solar drying of manure and digestate’, GlasPort Bio (IE) met 'GasAbate manure additive', Biolectric (BE) met 'Mono mestvergister, mestscheider en stikstofstripper combinatie' en de winnaar van de Ivan Tolpe Prijs 2023, Green Service (BE) met 'Nutrient and energy recovery at farm scale'- presenteerden hun innovaties. Tijdens het congres werd eveneens de Poster Prijs uitgereikt aan Lukas Audenaert met zijn onderzoek naar eendenkroos en constructed wetlands om te streven naar een circulaire economie voor het beheer van varkensmest.

Algenkaas, vergistingsinstallaties en bemestingsmachines
Op de excursie dag (22 maart) bezochten de congresdeelnemers enkele innovatieve ondernemers, die nieuwe mestverwerkingstechnieken nu al in de praktijk toepassen. Tijdens het bedrijfsbezoek werd melkveehouderij Heirbaut aLgriculture bezocht, die eigen mest vergist en afkomstige stroom en CO₂ gebruikt voor de eigen boerderijwinkel en algenkweek. Dit werd gevolgd door een bemestingsdemonstratie van ammoniumsulfaat afkomstig uit een luchtwasser van varkenstallen. Ook was er een rondleiding bij Sustainable Fuel Plant Group Westorpe, die inzetten op schaalbare biogasinstallaties waarmee groene stroom en warmte gewonnen worden uit mest. Bij Vervaet toonde men unieke bemestingsmachines met NIR-sensoren.

De internationale conferentie ManuREsource 2024 over mestverwerking en -verwaarding werd op 20, 21 en 22 maart in Antwerpen (BE) georganiseerd door het Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking (VCM), UGent, Inagro en in samenwerking met het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding (NCM). Ruim 200 deelnemers uit 25 verschillende landen bezochten het congres dat financieel mede mogelijk gemaakt werd door sponsoring van Provincie Antwerpen, Moving Floor Concept, Farmcubes, Certrust, Colsen, Nature Energy en Movanta.