Project Duurzaam Boeren Drenthe: 388 Drentse boeren verduurzamen

In het project Duurzaam Boeren Drenthe worden boeren beloond op basis van zogenoemde kritische prestatie-indicatoren (KPI’s). De KPI’s zijn gericht op de uitvoering van duurzaamheidsmaatregelen. Henk Jumelet zegt dat het concept is overgenomen door provincie Brabant en navolging gaat krijgen in de landelijke politiek. Jumelet is de drijvende kracht achter een andere visie op het behalen van duurzaamheidsdoelen door boeren.

“In 2017 ontwikkelde Drenthe haar eigen visie op landbouw op basis van talloze keukentafelgesprekken met boeren. Daaruit blijkt duidelijk hoe belangrijk het is om boeren mee te laten denken over de uitvoering van projecten. En dat het contraproductief werkt als je de agrarische sector alleen maar meer regels oplegt. Daaruit is belonen naar presteren voortgekomen.” aldus Jumelet.

Boeren leren van boeren
De grote deelname aan het project is afhankelijk van meer succesfactoren, namelijk laagdrempelige en bereikbare doelen, boeren die actief zijn als gebiedscontactpersonen en het concept ‘boeren leren van boeren’. Jumelet merkt dat boeren zelf voldoende vakmanschap hebben. “Als ze dat met elkaar delen, helpen boeren elkaar vooruit.” Dat bleek ook al in het Drentse project Duurzame Melkveehouderij Drenthe, dat in de periode 2016 tot en met 2022 uitgevoerd werd. 230 melkveehouders werkten in deze regeling gezamenlijk aan de realisatie van duurzaamheidsdoelen.

“200 boeren uit deze groep zijn doorgegaan in het nieuwe project Duurzaam Boeren Drenthe. Daarnaast kwamen er veel nieuwe boeren bij”, vertelt Anet Abbing, projectleider vanuit de provincie Drenthe. Er doen 388 boeren aan het nieuwe project Duurzaam Boeren Drenthe mee. Op deze bedrijven wordt de bedrijfsvoering verduurzaamd, waardoor doelen op het gebied van water, bodem, klimaat en stikstof worden gehaald. Grotendeels zijn het gespecialiseerde melkveebedrijven en enkele gemengde bedrijven. Ook is er een pilot in Drenthe om de systematiek van KPI’s verder uit te breiden richting akkerbouw. Hier doen veertien akkerbouwers aan mee.

Meer dan alleen geld
Bij maximale KPI-scores is de beloning maximaal €5.000 per jaar. Dit geldt voor de jaren 2023 en 2024. Volgens Jumelet is de feitelijke beloning lager, omdat maximaal scoren op alle KPI’s niet eenvoudig is. “Het draait vooral om de zaak in gang zetten. Door kennisuitwisseling gaat het dan uiteindelijk een veel grotere spin-off krijgen.” Uit de ervaring van Abbing blijkt dat het bij drijfveren van boeren niet alleen om geld gaat. “Met het nemen van maatregelen om milieudoelen te halen, kunnen ze vaak ook kosten besparen. Zoals van kunstmest of voeraankoop, door bijvoorbeeld meer eiwit van eigen land te halen. Daarnaast komen er steeds meer toeslagen op melk bij veel weidegang, een hoger percentage eiwit van eigen land, verlagen van broeikasgasemissie en CO2-vastlegging. Dat maakt het financieel ook interessant.”

Het project is een initiatief van provincie Drenthe in samenwerking met acht natuur-, landschaps- en milieupartners. Het subsidiebudget van Duurzaam Boeren Drenthe is in totaal €4,75 miljoen. Dit wordt gefinancierd uit de Investeringsagenda, Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw en uit de versnellingsopgave van het Nationaal Programma Landelijk Gebied.

KPI’s
De duurzaamheidsprestaties van deelnemende boeren worden vastgesteld door Wageningen University & Research (WUR), die scores berekend op vooraf vastgestelde KPI’s. Hiervoor wordt data gebruikt uit de KringloopWijzer, Gecombineerde opgave en de CLM Milieumeetlat. De elf KPI’s die in het project worden gebruikt zijn:

1. Ammoniakuitstoot (kg NH₃/ha)
2. Weidegang (uur/jaar)
3. Ruw eiwit in het rantsoen (gram RE/kg ds)
4. Tankmelkureum (mg/100 gram melk)
5. Percentage eiwit van eigen land
6. Gewasrotatie-index (0 tot 1)
7. Totale milieubelasting gewasbeschermingsmiddelen (MBP/ha)
8. Fosfaatbodemoverschot (P₂O₅/ha)
9. Koolstofbalans
10. Stikstofbodemoverschot (kg N/ha)
11. Broeikasgasemissie (CO₂-eq/kg meetmelk)

Lees hier het gehele artikel van Boerderij.