Stikstofverlies door denitrificatie in de melkveestal is hoger dan gedacht

Uit een gedetailleerde stikstofbalans, opgesteld over een jaar, bleek dat in totaal 16,6% van de stikstofuitscheiding door de koeien in gasvorm verloren ging. Begeleidende emissiemetingen laten zien dat 6,6% verloren ging als ammoniak en 0,2% als lachgas. Hieruit volgt dat de rest van het verlies, 9,7%, het gevolg moet zijn geweest van denitrificatie, en daarmee verloren ging als stikstofgas. Dit verlies is aanzienlijk hoger dan de tot dusver aangenomen 1%.

De uitkomsten van dit onderzoek kunnen van aanzienlijk belang zijn. Het verlies van niet-reactief stikstofgas uit de stal leidt tot stikstofverlies uit de kringloop op het melkveebedrijf, en dit verlies moet steeds aangevuld worden om dezelfde hoeveelheid ruwvoer en daarmee melk te kunnen blijven produceren.

Het hoge denitrificatieverlies kan worden verklaard uit de aanwezigheid van een drijflaag op de mest in de kelder. Deze laag kan afwisselend verdrogen en weer atter worden en daardoor zuurstofrijker of zuurstofarmer worden. Hierdoor wordt de nitrificatie – denitrificatiecyclus gestimuleerd, met stikstofverlies als gevolg. Het tot dusver aangenomen lage denitrificatieverlies was gebaseerd op proeven waarin de mest wekelijks werd gemixt, waardoor er geen drijflaag kon ontstaan.

Wanneer het ontstaan van een drijflaag beperkt of voorkomen kan worden, door de mest in de kelder regelmatig kort te mixen, kan mogelijk ook het denitrificatieverlies worden verlaagd. Bij de onderzochte stal zou bij een halvering van het denitrificatieverlies het minerale stikstofgehalte in de mest met 10% kunnen toenemen. Er is op dit moment nog geen onderzoek voorzien om de effectiviteit van regelmatig mixen op het denitrificatieverlies en  het stikstofgehalte in de mest nader vast te stellen.

De onderzochte melkveestal was de referentiestal in een onderzoek naar de effecten van bronscheiding in de melkveestal op emissies en mestkwaliteit, binnen het project ‘Mestscheiding in melkveestallen’. Andere stallen waren een stal met roostervloer en bronscheiding met het CowToilet, en een stal met een doorlaatbare tegelvloer waarmee urine en feces van elkaar werden gescheiden. Het stikstofverlies van deze stallen wordt de komende maanden gerapporteerd.

Het onderzoek aan de stalsystemen werd in 2020 en 2021 uitgevoerd in de Milieumeetstal op de proeffaciliteit Dairy Campus in Leeuwarden, onder omstandigheden die representatief zijn voor een reguliere melkveestal met roostervloer. Meer informatie is te vinden in het rapport 'Niveau en samenstelling van het stikstofverlies uit een melkveestal met roostervloer'.