Europese Rekenkamer is kritisch over Europees beleid voor bodembescherming

De auditors van de Europese Rekenkamer vinden de Europese normen vaak niet ambitieus en stellen vast dat lidstaten de financiering niet richten op gebieden met de meest urgente bodemproblemen. Het verslag van de Europese Rekenkamer verschijnt  kort na een analyse waaruit blijkt dat 60 tot 70% van de bodems in Europa ongezond is, deels als gevolg van slechte praktijken op het gebied van bodem- en mestbeheer.

Volgens de beste schatting van de auditors werd tussen 2014 en 2020 via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid ongeveer 85 miljard euro besteed aan een gezonde bodem. De nitraatrichtlijn beperkt het gebruik van stikstof uit dierlijke mest in verontreinigde gebieden. De auditors constateren dat via randvoorwaarden in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid er wel mogelijkheden zijn om problemen in de bodem aan te pakken, maar deze voorwaarden gaan volgens hen in de praktijk niet ver genoeg.

De eisen die lidstaten stellen vereisen nauwelijks veranderingen in landbouwpraktijken en kunnen de bodemgezondheid slechts marginaal verbeteren. Hoewel er enkele verbeteringen zijn aangebracht voor de periode 2023-2027, volstaan de veranderingen die tot nu toe in sommige lidstaten zijn doorgevoerd niet en hebben ze waarschijnlijk weinig effect op duurzaam bodem- en mestbeheer.

De lidstaten hadden middelen moeten uittrekken voor gebieden met acute bodemproblemen. Zij hebben echter maar een klein deel van hun Europese middelen voor plattelandsontwikkeling daaraan besteed. De programma’s voor plattelandsontwikkeling bevatten weinig maatregelen voor mestbeheer, ondanks de problemen met stikstofoverschotten.

De Europese Commissie heeft moeite om een overzicht te geven van de manier waarop lidstaten de eisen voor zorgvuldig mestbeheer toepassen, omdat ze onvolledige gegevens verstrekken. Dat betekent ook dat er geen Europese gemiddelden zijn te bereken. Bovendien maken afwijkingen de beperkingen op bemesting minder doeltreffend. Zo nam de bodemverontreiniging toe op landbouwbedrijven waarvoor derogatie is toegestaan. De auditors merken ook op dat inbreukprocedures tegen landen in verband met de nitraatrichtlijn erg lang duren.

Meer informatie is te vinden in het verslag 'Inspanningen van de EU om te komen tot duurzaam bodembeheer'.