Kringlopen sluiten, op welke schaal?

WUR-onderzoeker Pieter de Wolf legt in het artikel 'Het goud op de mesthoop' uit wat de mogelijkheden zijn.
Volgens De Wolf, projectleider Verduurzaming Landbouw bij Wageningen Plant Research, gaat kringlooplandbouw niet of nauwelijks over het individuele bedrijf. “Het gaat om de regionale en nationale verhoudingen tussen gewassen, dieren en mensen. Daar heeft een individueel landbouwbedrijf weinig in te kiezen.”

Bovendien zitten de grootste verliezen van nutriënten niet in het landbouwsysteem, maar in de voedselkringloop. De Wolf: “Van de 20 Mton fosfor die we als Nederlandse bevolking via voedsel opeten, verdwijnt nagenoeg alles via het riool. Hier heeft een individueel landbouwbedrijf überhaupt geen invloed op.”

De Wolf ziet bezwaren in te kleine, maar ook in te grote kringlopen: “Ik zie veel in een wereld waarin gespecialiseerde boeren regionaal met elkaar samenwerken. Zodat akkerbouwers het voer telen voor de veehouderij, de mest retour krijgen en samen zorgen voor de grond. De schaalvoordelen blijven, maar je organiseert de uitwisseling van biomassa beter. Dat werkt alleen als de infrastructuur en context in de regio aanwezig zijn.”

Op de site van Wageningen UR is een dossier over kringlooplandbouw aangelegd.