Wegvallen van derogatie kan impact hebben op fosfaatbalans van melkveebedrijf

Derogatie geeft Nederlandse melkveehouders met minimaal 80% grasland, de ruimte om 250 kilo stikstof per hectare per jaar, via dierlijke mest uit te rijden. Alle bedrijven in de Home Made Eiwit groep West maken daar gebruik van. Met de afschaffing van derogatie gaan zij naar een plaatsingsruimte van 170 kilo stikstof per hectare. Dit betekent bij een gemiddelde bedrijfsomvang circa 20 m3 mest per hectare minder plaatsingsruimte.

Bedrijven zullen ruim 800 m3 mest meer af moeten gaan voeren dan nu het geval is. Bovendien heeft de verlaging van de stikstofgebruiksruimte ook grote impact op andere mineralen. Want met de afvoer van mest, zullen ook fosfaat, kali en organische stof het bedrijf verlaten. Bedrijven met een hogere fosfaat/stikstof verhouding, kennen een grote verschuiving in de fosfaatbalans bij afschaffing van de derogatie. Daar kan het tekort met ongeveer 25 kilo fosfaat per hectare toenemen.

In de doorrekening is uitgegaan van dezelfde fosfaatopbrengst als in de huidige situatie. Echter, bij derogatie zullen in werkelijkheid ook de fosfaatopbrengsten lager uitvallen omdat er minder fosfaat gebracht wordt. Het is daarom lastig in te schatten hoe de nieuwe balans er daadwerkelijk uit gaat zien. Afhankelijk van de bodemtoestand, bemesting en opbrengsten, zal er waarschijnlijk een nieuw evenwicht ontstaan.

De vraag is of een negatieve fosfaatbalans goede opbrengsten in de weg staat. Zeker met een hoge bodemvoorraad en goede beschikbaarheid, hoeft dit niet direct problemen op te leveren. Goed telen bij minder plaatsingsruimte vraagt vooral om slimme managementmaatregelen, zoals het optimaal inzetten van drijfmest. Zeker in het voorjaar wanneer de fosfaatbeschikbaarheid uit de bodem beperkt is door een lagere bodemtemperatuur.

Ook het scheiden of bewerken van mest om zo de stikstof/fosfaat-verhouding van de mest aan te passen, is een optie. Daarmee is het mogelijk stikstof af te voeren, maar fosfaat op het eigen bedrijf te blijven gebruiken. Het effect van een negatieve fosfaatbalans op de kalitoestand van de bodem hoeft niet direct zichtbaar te zijn, maar op enig moment zal ook hier een bijbemesting via kunstmest nodig zijn voor een goede gewasgroei.