Adema wijst groter areaal aan als met nutriënten verontreinigde gebied

In de derogatiebeschikking is opgenomen dat Nederland met nutriënten verontreinigde gebieden moet aanwijzen, met een eerste stap vanaf 1 januari 2023 en waarbij op 1 januari 2024 een definitieve aanwijzing moet hebben plaatsgevonden. In deze gebieden wordt de derogatie sneller afgebouwd en zullen per 2025 de gebruiksnormen voor stikstof met 20% omlaag moeten.

Om op 1 januari 2024 tot een definitieve vaststelling van de met nutriënten verontreinigde gebieden te kunnen komen, bevat de beschikking een overgangsmaatregel voor de aanwijzing in de jaren 2022 en 2023. De aanwijzing in 2022 heeft plaatsgevonden in de wijziging van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet voor de derogatie van 2022. Hierbij is centrale en zuidelijke zandgebied en het lössgebied aangewezen. De aanwijzing in 2023, vooruitlopend op de definitieve aanwijzing per 1 januari 2024, zal op basis van de beoordeling van de doelen van de Kaderrichtlijn Water en op schaal van waterschappen plaatsvinden.

Adema heeft de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM) gevraagd om advies over deze aanwijzing. De minister komt voor 2023 op de aanwijzing van drie waterschappen als verontreinigd gebied, aanvullend op de verontreinigde gebieden van 2022. Dit betreft de waterschappen Noord-Hollands Noorderkwartier, het hoogheemraadschap van Delfland en waterschap Brabantse Delta waarmee in 2023 dan circa 42% van het Nederlands landbouwareaal is aangewezen als verontreinigd gebied.

De aanwijzing voor 2023 wordt meegenomen in de derogatieregeling voor 2023. Voor de ondernemers in de gebieden die in 2022 zijn aangewezen en de nieuw aangewezen gebieden gaat in 2023 het lagere derogatieregime gelden, aangevuld met maatregelen voor vanggewasverplichting na maïsteelt en voorwaarden voor scheuren van grasland.

De CDM adviseert om voor het kwaliteitselement nutriënten gebruik te maken van een one-out, all-out systematiek, wat betekent dat als ofwel fosfor ofwel stikstof niet op orde is een waterlichaam niet voldoet. Dit sluit niet aan bij de beoordeling die Nederland hanteert bij rapportage voor de kaderrichtlijn Water aan de Europese Commissie. Adema neemt dit advies van de CDM voor 2023  nu niet over, maar wil dit wel betrekken bij de aanwijzing van de gebieden voor 2024.

Per 1 januari 2024 moet de definitieve aanwijzing van de verontreinigde gebieden voltooid zijn, schrijft Adema. Hierbij wordt aanvullend op de aanwijzing in 2023 verder gekeken naar die gebieden waarin sprake is van verontreiniging of het risico op verontreiniging door nitraten en fosfor uit agrarische bronnen.

Die gebieden omvatten alle toestroomgebieden waar de waterkwaliteit gemiddeld of incidenteel niet voldoen of het risico lopen te worden verontreinigd te worden. Dit geldt voor zowel grondwater als voor oppervlaktewater. Dit zal leiden tot een groter aangewezen oppervlakte verontreinigde gebieden, waarbij de meer gedetailleerde gegevens hopelijk tot een precisering van een deel van de generieke aanwijzing in 2023 kunnen leiden.

Het advies 'Spoedadviesaanvraag nutriënten-verontreinigde gebieden' van de CDM is te vinden op de website van het ministerie van LNV.