Column Jaap Uenk: 'Mest-manifest'

Column 'Stikstof-manifest'
De stikstofcrisis is door het kabinet groots gelanceerd. Té groots, naar mijn mening met niet haalbare doelen. Wellicht hoopt de regering met een schokeffect haar eigen juridisch gecreëerde stikstofcrisis zo op te lossen. Het kabinet neemt hiermee een groot risico, want met de woedende reacties uit het veld is de geest uit de fles. Maar hoe nu verder?

Vroeg of laat zul je terug moeten naar de kern van het probleem en oplossingen vinden met voldoende draagvlak. De kern is in mijn ogen dierlijke mest en niet het aantal koeien, kalveren, varkens en kippen. Mest is de oorsprong van ammoniak, methaan, lachgas, nitraat en fosfaat. De emissie van deze stoffen uit mest in de lucht en naar het water zal verder omlaag moeten voor een betere milieukwaliteit en natuur.

De afgelopen decennia zijn al belangrijke resultaten behaald. De ammoniakemissie is tussen 1990 en 2019  in de landbouw al met 68% gedaald. In de varkenshouderij daalde de ammoniakuitstoot in die periode zelfs met  83% en in de pluimveehouderij met 65%. In de melkveehouderij is vooral door emissiearme mestaanwending de ammoniakvorming met 67% verminderd. De ammoniakopgave ligt in deze sector vooral bij stallen en mestopslagen. Van een landelijk mestoverschot is – bij een derogatie - al geen sprake meer. Voor de mestafzet zijn vele commerciële toepassingen ontwikkeld.

Na meer dan 40 jaar opgedane kennis en werkervaring wilde ik een boek schrijven over de  oplossingsgerichte aanpak van het mestprobleem met mijn toekomstvisie. Hiervoor was niet voldoende belangstelling meer. In plaats hiervan heb ik begin dit jaar een kort Mest-Manifest opgesteld. Het manifest bevat 10 samenhangende punten met als doel een discussie of zoektocht naar een gezonde landbouw met duurzame oplossingen. De 10 punten uit het Mest-Manifest of zoals u wilt het “Stikstof-Manifest”, zijn:

1. Zorg voor een lange termijn visie en beleid
2. Op bedrijfsniveau biedt een integrale en samenhangende aanpak veel kansen voor het reduceren van de uitstoot van ammoniak, broeikasgassen, nitraat en fosfaat en voor nieuwe bemestingsproducten
3. Biogas uit mest draagt bij aan de energietransitie en vermindert de emissies
4. Vervang kunstmest waar mogelijk door dierlijke mest (kunstmestvervangers)
5. Stimuleer innovaties voor mesttoepassingen en emissiereducties
6. Er is voldoende ruimte voor een verantwoorde mestafzet
7. Zorg dat de mest daar naar toe kan en mag, waar hij nodig is
8. Mestkorrels geven de mestmarkt een stevig commercieel fundament
9. Zorg voor adequate wetgeving, werkbare procedures en vergunningen
10. Goede bedrijfsvoorlichting en -begeleiding is nodig en mag geld kosten

Langjarig perspectief is essentieel voor de investeringen in een toekomstbestendige emissiearme veehouderij. Een innoverende veehouderij en de markt bepalen dan de invulling ervan.

Jaap Uenk, 24 juni 2022



In het bijgevoegde 'Mest-manifest' van Jaap Uenk worden deze tien punten nader toegelicht. Indien u hierover verder met hem wilt spreken kunt een bericht sturen naar j.uenk@mestem.nl. Of kijk op zijn website: www.mestem.nl.