Droogte heeft impact op nitraatgehalte in uitspoelend water op landbouwgrond

In de zeer droge zomer van 2018 werd er minder stikstof via gewassen afgevoerd. Hierdoor nam de hoeveelheid stikstof in de bodem die kon uitspoelen toe. Dit heeft zeker bijgedragen aan de stijging van de concentratie in 2019, die vooral in de kleiregio sterk was.

Ook in eerdere jaren was er droogte en die leidde tot een daling van de grondwaterstand na 2016. Hierdoor waren de omstandigheden die ervoor zorgen dat nitraat in de bodem afbreekt ongunstiger. Bovendien was de hoeveelheid water waarmee het in de bodem achtergebleven nitraat uitspoelt kleiner, waardoor ook een hogere concentratie ontstaat.

Bij 48% van de landbouwbedrijven in de zandregio was de nitraatconcentratie te hoog in 2020. Binnen de zandregio zijn er grote verschillen. In de zandgebieden van Noord-Brabant en Limburg is de gemiddelde nitraatconcentratie hoger dan in de zandgebieden in het noorden en midden van Nederland.

Dat de gemiddelde nitraatconcentratie in het zuidelijk zandgebied hoger is dan in de andere zandgebieden, komt onder andere doordat hier meer uitspoelingsgevoelige akkerbouwgewassen worden geteeld. Het gaat daarbij om gewassen waarbij, bij bemesting volgens advies, de nitraatconcentratie van 50 milligram per liter wordt overschreden. Ook komen hier meer drogere bodems voor die gevoelig zijn voor uitspoeling van stikstof en juist veel intensieve veehouderijbedrijven met veel mest en weinig grond. Ook de meteorologische condities waren hier regionaal minder gunstig in de laatste drie jaren.

In de lössregio worden nog steeds de hoogste gemiddelde nitraatconcentraties aangetroffen. Hier is bij 71% van de bedrijven  de concentratie nitraat in het uitspoelend water te hoog. In veengebieden zijn de nitraatconcentraties lager omdat meer nitraat wordt afgebroken naar andere stikstofvormen. In 2020 had 4% van de bedrijven een te hoge concentratie. Van de bedrijven op klei was bij 32% van de bedrijven de concentratie te hoog.