'Lekker lang douchen' dankzij biogas uit mest

Stokman werkt bij Friesland Campina en is namens het zuivelbedrijf betrokken bij Jumpstart, een project dat het voor boeren eenvoudiger moet maken om een mestvergister aan te schaffen. “Dan is het natuurlijk prachtig dat er uitgerekend hier een installatie staat. Het komt allemaal samen voor mij.”

In mei werd het indrukwekkende apparaat al in gebruik genomen. De officiële ‘opening’ was gisteren. Onder anderen gedeputeerde Sietske Poepjes en wethouder Bauke Dam van Súdwest-Fryslân waren erbij. Ze kregen een rondleiding die langs melkrobots, een JaKoeZie (koeienzwembad) en een speelweide voor het vee leidde. Vervolgens ging de rondgang door de stal met ‘emissiearme vloer’, een speciale voeropslag en uiteindelijk richting de vergister.

Van het type dat in Koudum staat, zijn er volgens Nico Stokman nu twee in Friesland. Een derde is in aanbouw. In heel Nederland staan er vijf. Volgend jaar zijn dat er waarschijnlijk een stuk of tien. “Er bestaan ook wel grotere installaties, maar die passen niet bij de schaal van een melkveebedrijf. Vaak gaat het in die gevallen om co-vergisters. Daar gaat naast koeienmest ook resproducten van supermarkten in.”

De techniek van de monovergister: in de silo wordt de mest geroerd en verwarmd. Daarbij wordt het broeikasgas methaan omgezet in biogas. Dit biogas wordt in de opwerkingsinstallatie ontdaan van CO2 en zwavel en vervolgens onder flinke druk in het aardgasnetwerk gebracht. Overigens niet voordat er met het oog op de veiligheid een echte aardgasgeur is aangebracht. ,,het is echt groen gas”, vertelde Nico Stokman. ,,in Koudum kunnen veel mensen zonder gewetensbezwaar lekker lang douchen.”

Poepjes was onder de indruk. ,,Het is pioenieren, maar het werkt. Geweldig. Vergisters zullen een belangrijk rol gaan spelen in de energietransitie.” Het mes snijdt immers aan twee kanten: minder schadelijke uitstoot, meer duurzame energie. In Nederland staan in de loop van 2021 naar verwachting ook nog zo’n dertig monovergisters die elektriciteit en warmte maken van mest.

De Koudumer vergister kost, met alles erop en eraan, zeker een miljoen. De terugverdientijd is een jaar of acht. De inkomsten bestaan uit duurzaamheidssubsidies, gasrevenuen en de verkoop van zogeheten groencertificaten.
Er is mest van 500 koeien nodig om de vergister vol en op en top rendabel te maken. De familie Stokman zelf heeft 280 stuks vee. Met de mest die twee bevriende boeren dagelijks brengen, klopt de businesscase.

Van stankoverlast is geen enkele sprake. ,,de mensen in de omgeving zijn er blij mee” zei Anton Stokman. Hij keek ook vast vooruit. “deze mono-mestvergister zal niet de laatste vernieuwing zijn. Over tien jaar ziet het er weer heel anders uit. We willen voorop blijven lopen.”


Gedeputeerde Sietske Poepjes van provincie Friesland bij de opening van de vergister.